Η υπασβεστιαιμία των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής είναι ένα μεταβολικό νόσημα που προκαλείται από τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα των αγελάδων. Συνήθως εμφανίζεται μέσα στις πρώτες 24 ώρες μετά τον τοκετό, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί έως και τρεις ημέρες μετά τον τοκετό.
Το ασβέστιο παίζει ζωτικό ρόλο στη λειτουργία των μυών και στο ανοσοποιητικό σύστημα των αγελάδων. Έτσι, αν τα επίπεδα του βασικού αυτού μετάλλου στο αίμα μιας αγελάδας είναι πολύ χαμηλά, δεν μπορεί να υποστηριχθεί η λειτουργία των νευρικών κυττάρων, αλλά ούτε και οι συσπάσεις του μυϊκού ιστού.
Η υπασβεστιαιμία μπορεί να εμφανιστεί με δύο μορφές: τη κλινική και την υποκλινική. Στην υποκλινική μορφή, δεν υπάρχουν εμφανή τα σημάδια της επιλόχειας πάρεσης, και σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη σε μια αγελαδοτροφική εκμετάλλευση με 1462 αγελάδες, διαπιστώθηκε πως το 50% των δευτερότοκων και άνω αγελάδων ( > 1 τοκετό και πάνω ) και το 25% των πρωτότοκων αγελάδων, παρουσίασαν υποκλινική μορφή υπασβεστιαιμίας ( Reinhard ). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας έρευνας από το Πανεπιστήμιο Wisconsin, το οικονομικό κόστος των περιπτώσεων των υποκλινικών μορφών υπασβεστιαιμίας στις αγελαδοτροφικές μονάδες, υπερβαίνει το κόστος της οικονομικής επιβάρυνσης των κλινικών μορφών υπασβεστιαιμίας, έως και 4 φορές πιο πάνω.
Η κλινική μορφή της επιλόχειας πάρεσης διακρίνεται σε τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο, οι αγελάδες φαίνονται ανήσυχες με υπεραισθησία, μειωμένη όρεξη και με αύξηση της θερμοκρασίας σώματος τους ( > 39 °C ). Αν δεν πραγματοποιηθεί άμεσα θεραπεία, τότε ξεκινά το δεύτερο στάδιο, το πιο σοβαρό, όπου οι αγελάδες, δεν είναι σε θέση να σταθούν όρθιες, παρουσιάζουν μυϊκό τρόμο, κρύα άκρα και μείωση της θερμοκρασίας σώματος τους ( 35,6 έως 37,8 °C ), διαστολή της κόρης του οφθαλμού χωρίς ανταπόκριση σε φωτεινά ερεθίσματα. Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο παρατηρείται πλευρική κατάκλιση με απώλεια συνείδησης, έντονο τυμπανισμό, σοβαρή ατονία του γαστρεντερικού τμήματος και ο θάνατος επέρχεται σε λίγες ώρες.
Οι αγελάδες κατά τη φάση της ξηράς περιόδου, δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε ασβέστιο, λόγω της μη παραγωγής γάλακτος. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο χορηγούμενο σιτηρέσιο, η ποσότητα προσφοράς σε ασβέστιο κατά τη διάρκεια της ξηράς περιόδου. Ομοίως θα πρέπει να προσεχθεί και η ανισορροπία μεταξύ ασβεστίου, φωσφόρου, καλίου και μαγνησίου κατά τη φάση αυτή, καθώς μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση εμφάνισης του μεταβολικού αυτού νοσήματος.
Λάμπρος Ριζογιάννης,
Γεωπόνος Ζωικής Παραγωγής
(MSc Dairy Nutritionist)
